IN DIE HOË HOF VAN SUID-AFRIKA. [Noord-Kaap Hoë Hof, Kimberley] UITSPRAAK

Transcription

1 Verslagwaardig: Ja / Nee Sirkuleer aan Regters: Ja / Nee Sirkuleer aan Landdroste: Ja / Nee Sirkuleer aans Streekhoflanddroste: Ja/Nee IN DIE HOË HOF VAN SUID-AFRIKA [Noord-Kaap Hoë Hof, Kimberley] In die appél van: Saakno: CA&R 92/09 Datum verhoor: 16/08/2010 Datum gelewer: 27/08/2010 ALICIA KILLIAN APPELLANT en EUGENE EN AMANDA LE ROUX H/A BLOOMINGDALES RESPONDENT Coram: MAJIEDT WnRP et OLIVIER R UITSPRAAK MAJIEDT WnRP: 1] Die appellant kom in hoër beroep teen die geheel van die uitspraak in die landdroshof waarvolgens die respondent se eis vir spesifieke nakoming van n beweerde mondelingse ooreenkoms toegestaan is in die bedrag van R , sowel as rente en gedingskoste op n prokureur en kliënt skaal. 2] Die appellant het versuim om te voldoen aan die voorskrifte ten aansien van die tydige aflewering van die kennisgewing van appél en die voortsetting daarvan. Dit is gemene saak dat die

2 2 kennisgewing van appél buitenstyds geliasseer is in die landdroshof en dat die appél in hierdie Hof nie tydig voortgesit is soos bepaal in Eenvormige Hofreël 50(1) saamgelees met Hofreëls 50(4)(a) en 50(4)(c) nie. 3] Die appellant het n substantiewe aansoek vir kondonasie gedoen toe sy bewus geword het daarvan dat sy in die bepaalde aspekte hierbo vermeld versuim het om aan die toepaslike voorskrifte te voldoen. Hierdie aspekte is te berde gebring in die respondent se betoogshoofde. Kortliks kom die verduideliking uiteengesit in die aansoek vir kondonasie daarop neer dat die laat liassering van die kennisgewing van appél voortgespruit het uit verskeie misverstande en gebrekkige kommunikasie tussen die appellant se regsverteenwoordigers. Die versuim om die appél tydig voort te sit in hierdie Hof word toegeskryf aan n oorsig aan die kant van die appellant se Kimberley prokureur wat uit die oog verloor het die voorskrif dat die appellant nie later nie as 40 dae nadat kennis gegee is van appél moet aansoek doen by die Griffier vir toekenning van n verhoordatum. 1 4] Die verduidelikings hierbo uiteengesit het maar bra min om die lyf. Die regsverteenwoordigers se lomp hantering van die skriftelike aanvra van redes vanaf die landdros en die latere liassering van die kennisgewing van appél laat veel te wense oor. Die oorsig ten aansien van die voortsetting van die appél is verbasend, gegewe die feit dat appellant se Kimberley prokureur n ervare en senior regspraktisyn is. Ek kry die indruk dat die appél glad nie met die nodige aandag en nougesetheid hanteer is nie. 1 Eenvormige Hofreël 50(4)(a)

3 B l a d s y 3 5] Dit is gevestigde reg dat n aansoek vir kondonasie op twee bene beslis moet word, te wete: (a) die volledigheid van die verduideliking vir die versuim of nalate en (b) die vooruitsigte van sukses op appél. 2 Vir die redes wat hierna volg meen ek dat die gebrekkige verduideliking aan die kant van die appellant vir haar versuim oorbrug word deur die vooruitsigte op sukses van die appél. 6] Soos hierbo aangedui was die respondent se vordering gebaseer op n beweerde mondelingse ooreenkoms tussen die partye wat die appellant na bewering verbreek het. Die eis vir spesifieke nakoming was vir betaling van die bedrag van R30 000,00, synde die koopsom van die besigheid van die kwekery gedeelte van Bloomingdales Kwekery aan die appellant, sowel as van addisionele bedrae ten aansien van n gedeelte van die telefoon- en munisipale rekeninge vir Maart, April en Mei 2005, soos na bewering deur die partye ooreengekom. Ten aansien van laasvermelde rekeninge is die respondent se eis in die bedrae van R en R onderskeidelik toegestaan. 7] Een van die gronde van appél wat aangevoer word deur die appellant hierin is dat die landdros gefouteer het deur die appellant se aansoek tydens die verhoor vir wysiging van haar verweerskrif af te wys en dit af te maak as n blote tegnikaliteit. Die beslissing van hierdie aspek is na my mening deurslaggewend vir die beregting van hierdie appél en sal dit gevolglik na my mening nie 2 Immelman v Loubser en n Ander 1974(3) SA 816 (A) te 820 en verder.

4 nodig wees om verder te handel met die meriete van die aangeleentheid nie. 4 8] In die respondent se besonderhede van vordering het hy homself as volg beskryf: Die Eiser is Eugene en Amanda Le Roux h/a BLOOMINGDALES Kwekery, met besigheidsadres te Arnotstraat, DOUGLAS, In die verweerskrif het die appellant hierdie sitasie erken. Tydens die verhoor het Mev. Amanda le Roux namens die respondent getuig en het dit in die loop van haar getuienis onder kruisondervraging geblyk dat die kwekery inderdaad sake gedoen het deur n beslote korporasie bekend as A&E Kwekery BK. Die appellant se prokureur het hierdie aspek verder gevoer in kruisondervraging wat uitgeloop het op n beswaar vanaf die respondent dat die sitasie erken is en gevolglik nie in geskil geplaas is nie. Die verhoorlanddros het op daardie stadium gelas dat die aspek aan die einde van die saak beredeneer moes word. 9] Na afloop van Mev. Le Roux se getuienis het die appellant se prokureur aansoek gedoen vir die wysiging van die appellant se verweerskrif. Hy het die aansoek daarop gebaseer dat nuwe feite vorendag gekom het en het hy versoek dat die verhoorhof ingevolge Landdroshofreël 55A(10) die appellant toelaat om n spesiale pleit te opper dat die eiser (respondent) nie locus standi in die aangeleentheid het soos wat dit gesiteer is nie. Hierdie aansoek is deur respondent se prokureur bestry en het die verhoorhof op grond daarvan dat dit n blote tegnikaliteit is, die aansoek vir wysiging afgewys.

5 B l a d s y 5 10] Tydens betoog het Me Erasmus namens die respondent tereg toegegee dat die aansoek om wysiging verkeerdelik afgewys is en dat die verhoorlanddros die aansoek moes toegestaan het. Sy het ook tereg toegegee dat die respondent, soos gesiteer in die pleitstukke, nie oor die nodige locus standi beskik het om die aksie in te stel nie. 11] Landdroshofreël 55A(10), saamgelees met art 111 van die Wet op Landdroshowe, no 32 van 1944, veroorloof n gedingsparty om op enige stadium voor uitspraak summier tydens die verhoor aansoek te doen vir die wysiging van n pleitstuk. In die onderhawige geval was die appellant geregtig om so n aansoek tydens die verhoor te rig, nadat dit tot haar kennis gekom het dat die respondent verkeerdelik gesiteer is in die pleitstukke. Daardie kennis was nie vooraf tot haar beskikking nie en het, so is dit gemene saak tussen die partye, eers geblyk tydens die respondent se kruisondervraging. 12] Die landdros se weiering van die aansoek op grond daarvan dat dit n tegnikaliteit is, is n wanopvatting van die reg en stel n mistasting daar. Dit is geykte reg dat n beslote korporasie n afsonderlike regsentiteit is wat in sy eie naam kan dagvaar en gedagvaar moet word en wat afsonderlik en onafhanklik van sy individuele lede bestaan. 3 Die respondent as eiser het die bewyslas gedra om locus standi te beweer en te bewys. 4 Daardie bewyslas is nie gekwyt nie, aangesien dit gemene saak is 3 Art 2(2) van die Wet op Beslote Korporasie, 69 van 1984; Muller v Coca-Cola Sabco (SA) (Pty) Ltd 1998(2) SA 824 (SE) te 827 B-D 4 Mars Incorporated v Candy World (Pty) Ltd 1991(1) SA 567 (A) te 575 H-I.

6 6 dat die eiser verkeerdelik gesiteer is. Die verdere probleem wat voorsien kan word is dat die respondent nie regtens n spesifieke nakomingsbevel kan afdwing waar hy nie die korrekte regsentiteit is nie. 13] Vir die voormelde redes dus moes die landdros die aansoek vir wysiging toegestaan het. Die vraag wat tydens betoog beredeneer is, is of dit enige doel sou dien om hierdie aangeleentheid terug te verwys na die landdros vir verdere verhoor en behoorlike hantering van die aangeleentheid. Almal was dit eens, en tereg so, dat dit n brutum fulmen sou wees om die aangeleentheid terug te verwys. Dit staan vas op die stukke en op die reg dat die respondent soos gesiteer nie oor die nodige locus standi beskik nie. n Gewysigde verweerskrif wat daardie locus standi in geskil plaas sou beteken het dat die respondent die situasie in die reine moes bring. Die vraag wat vervolgens ontstaan is of die respondent in sodanige omstandighede geregtig sou wees om op sy beurt n aansoek vir wysiging te bring van sy besonderhede van vordering deur die beslote korporasie te siteer as eiser. Na my mening sou sodanige wysiging nie regtens geoorloof wees nie, aangesien dit n heeltemal nuwe regsentiteit by die aangeleentheid sou inbring. 5 Die voormelde beslissings maak dit duidelik dat art 111(3) van die Wet op Landdroshowe slegs n wysiging sal veroorloof waar n entiteit bloot n verkeerde naam gegee is; dit magtig nie die vervanging van n heeltemal ander regsentiteit in die plek van die huidige een nie. Dit is presies die situasie in die onderhawige geval. In die omstandighede is die enigste prakties 5 L & G Cantamessa (Pty) Ltd v Reef Plumbers 1935 TPD 56 te 60; Friends of the Sick Association v Commercial Properties (Pty) Ltd and Another 1996(4) SA 154 (D) te 157; Hip Hop Clothing Manufacturing CC v Wagener NO and Another 1996(4) SA 222 (C) te 230.

7 B l a d s y 7 implementeerbare remedie tot die appellant se beskikking dat die appél gehandhaaf behoort te word en dat die landdros se bevel vervang moet word met een waarvolgens die eis afgewys word met koste. 14] Ek ag dit nodig om volledigheidshalwe daarop te wys dat die landdros ook misgetas het deur al die respondent se eise toe te staan in die bedrae soos gevorder, nieteenstaande die feit dat die respondent se getuienis ver tekort geskiet het in die bewys van sekere eise se omvang. Verder het die landdros ook grof misgetas deur gedingskoste op n prokureur en kliënt skaal te gelas teen die appellant, terwyl die respondent glad nie daarvoor gevra het in sy eis nie en die basis vir só n bestraffende kostebevel hoegenaamd nie gelê is in die verhoor of selfs blyk uit die landdros se kriptiese uitspraak nie. 15] Die appél word gehandhaaf met koste. Die landdros se bevel word tersyde gestel en vervang met die volgende: Die eiser se eis word afgewys met koste. SA MAJIEDT WAARNEMENDE REGTER-PRESIDENT Ek stem saam:

8 CJ OLIVIER REGTER 8

9 B l a d s y 9 NAMENS APPELLANT : ADV AG VAN TONDER IN OPDRAG VAN : ENGELSMAN MAGABANE ING, KIMBERLEY NAMENS RESPONDENT : ADV SL ERASMUS IN OPDRAG VAN : ELLIOT MARIS WILMANS & HAY, KIMBERLEY